«Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης». Ἡ τάξη τῆς Θείας Κοινωνίας στὸν Ναό μας

«Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης»

Ἡ τάξη τῆς Θείας Κοινωνίας στὸν Ναό μας

1. Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ἡ ζωή μας.

Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ἡ ζωή μας. Μᾶς ἑνώνει μὲ τὸ Χριστό καὶ ἐν Χριστῷ μὲ τὸ Θεὸ καὶ τοὺς συνανθρώπους μας. Χωρὶς τὴ Θεία Κοινωνία μένουμε μόνοι μας, ἀκοινώνητοι, νεκροί, φαινομενικά μόνο ζωντανοί, κινούμενα πτώματα, βρομᾶμε τὴν ὁσμὴ τοῦ θανάτου, τὴ σήψη τῶν παθῶν, τὴ γάγγραινα τῆς ὑπαρξιακῆς μοναξιᾶς μας.

Ἐρχόμαστε στὴν ἐκκλησία γιὰ νὰ κοινωνήσουμε, νὰ γίνουμε Σῶμα Χριστοῦ, νὰ συγκροτήσουμε τὴν Ἐκκλησία Του, ἕνα Σῶμα, μὲ κεφαλὴ τὸν Χριστὸ καὶ μέλη ὅλους ἐμᾶς. Νὰ μᾶς θρέψει τὸ Σῶμα Του. Νὰ ρέει στὶς φλέβες μας τὸ Αἷμα Του, τὸ ἀληθινὸ ἀντίδοτο τοῦ θανάτου. Νὰ ρέει στὶς φλέβες μας τὸ Αἷμα Του καὶ νὰ ξυπνήσει κάποτε αἰσθήσεις ποὺ βρίσκονται σὲ λήθαργο, γιὰ νὰ συνέλθουμε ἀπὸ τὸ κῶμα, τὴν ἀναισθησία, τὴν παράλυση. Νὰ αἰσθανθοῦμε ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε ἕνας ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Νὰ ἀνακαλύψουμε ὅτι ἡ ζωή εἶναι δῶρο ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ζοῦμε ἀληθινὰ μόνο ὅταν εὐχαριστοῦμε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Σὲ Αὐτὸν ἀνήκει κάθε δόξα, τιμή καὶ προσκύνηση μαζὶ μὲ τὸν Ἄναρχό Του Πατέρα καὶ τὸ Πανάγιο καὶ Ζωοποιό Του Πνεῦμα, τώρα καὶ παντοτινὰ καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων.

2. Ἡ Θεία Κοινωνία δὲν ἐνεργεῖ μαγικά.

Δὲν ἐνεργεῖ μαγικὰ ἢ ἀναγκαστικά ἀλλὰ προϋποθέτει τὸ ναί τῆς ἐλευθερίας μας, δηλαδὴ τὸν εἰλικρινὴ ἀγῶνα μας νὰ ζοῦμε τὴ ζωὴ ποὺ μᾶς φανέρωσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μὲ τὶς ἐντολές Του. Καλούμαστε νὰ προσερχόμαστε στὴ Θεία Κοινωνία μὲ φόβο Θεοῦ, μὲ πίστη καὶ μὲ ἀγάπη: 


α) Μὲ φόβο Θεοῦ. Μὲ τὸ δέος ποὺ γεννιέται ἀπὸ τὴ συναίσθηση ὅτι προσερχόμαστε γιὰ νὰ λάβουμε μέσα μας τὸν ζῶντα Χριστό καὶ ὅτι εἴμαστε ἀπόλυτα ἀνάξιοι γι’ αὐτό. 


β) Μὲ πίστη. Μὲ πίστη ὅτι ὁ Ἄρτος καὶ ὁ Οἶνος τῆς Εὐχαριστίας εἶναι ἀληθινὰ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μὲ πίστη στὸ ἔλεος Του. Μὲ τὴν πίστη τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων, τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁσίων, καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων, τὴν πίστη τῶν Ὀρθοδόξων, στὴν καρδιά καὶ στὴν καθημερινή ζωή. 


γ) Μὲ ἀγάπη. Ἀγαπώντας καὶ ποθώντας τὸν Χριστό καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Ζητώντας συγχώρεση ἀπὸ ὅλους καὶ συγχωρώντας ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ πρωτίστως τοὺς ἐχθρούς καὶ τοὺς διπλανούς, τοὺς ἐνοχλητικούς, ποὺ με θλίβουν, μὲ ἐκνευρίζουν, μὲ κουράζουν, μὲ πικραίνουν. Συμφιλιωμένος μέσα ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς Μετανοίας μὲ τὸ Θεὸ, μὲ τὸν ἑαυτό μου καὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ἔχοντας λάβει συγχώρεση καὶ εὐλογία ἀπὸ τὸν Πνευματικό, ποὺ εἶναι ἡ ζωντανὴ εἰκόνα τοῦ Καλοῦ Ποιμένος Χριστοῦ.

3. Εὐταξία.

Ἡ εὐταξία φανερώνει τὴν ἁρμονία καὶ τὴν ὑγεία τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας κοινότητας. Ἡ ἀταξία ἀποτελεῖ σύμπτωμα τῆς δυσαρμονίας μας καὶ τῆς σοβαρῆς ἀρρώστιας μας. Ἡ προσωπικὴ μου εὐταξία καὶ εὐπρέπεια βοηθεῖ τὸν συνάνθρωπό μου νὰ ζήσει βαθύτερα καὶ οὐσιαστικότερα τὴ θεία λειτουργία, ἐνῷ ἡ προσωπική μου ἀταξία καὶ ἀμέλεια ἐμποδίζει τὴν ἁρμονικὴ λειτουργία τοῦ Σώματος. Δὲν εἶναι ἡ συμμετοχή μου στὴ θεία λειτουργία ἀτομική μου ὑπόθεση, ὅπως ἡ λειτουργία τοῦ νεφροῦ, τοῦ συκωτιοῦ, τοῦ χεριοῦ κτλ δὲν εἶναι ὑπόθεση ἑνός μέλους μόνο ἀλλὰ ὁλοκλήρου τοῦ σώματος.

4. Πρακτικὲς συμβουλές.

· Προσερχόμαστε στὴ Θεία Κοινωνία μόνο ἀπὸ τὸν κεντρικὸ διάδρομο τοῦ κεντρικοῦ κλίτους καὶ ἐπιστρέφουμε ἀπὸ τὰ πλάγια.

·  Σχηματίζουμε σειρά, ὁ ἕνας πίσω ἀπὸ τὸν ἄλλον. Ἄν ἔχει ἤδη δημιουργηθεῖ μακρὰ σειρά, περιμένουμε στὴ θέση μας μέχρι νὰ δημιουργηθεῖ χῶρος, γιὰ νὰ προστεθοῦμε καὶ ἐμεῖς.

· Δίνουμε ἀπόλυτη προτεραιότητα στὰ βρέφη καὶ στὰ μικρὰ παιδιά, γιατὶ κουράζονται εὔκολα καὶ δὲν ἔχουν ἀρκετὴ ὑπομονή.

·  Οἱ ἡλικιωμένοι καὶ ὅσοι δυσκολεύονται μὲ τὴν ὀρθοστασία καὶ τὴν μετακίνηση, παραμένουν στὴ θέση τους, ἀκόμα καὶ καθιστοί, καὶ προσέρχονται τελευταῖοι ἢ, ἂν εἶναι ἀναγκαῖο, ζητοῦν νὰ ἔλθει ὁ ἱερέας κοντά τους.

· Δὲν βιαζόμαστε, δὲν συμπεριφερόμαστε νευρικά, δὲν ξεφυσοῦμε, δὲν γκρινιάζουμε, δὲν σχολιάζουμε, δὲν μιλᾶμε καθόλου, ὅσην ὥρα μεταδίδεται ἡ Θεία Κοινωνία, παρὰ μόνο προσευχόμαστε ἀπὸ μέσα μας λέγοντας καρδιακὰ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με, τὸν ἁμαρτωλόν».

· Ὅταν ἔλθει ἡ σειρά μας νὰ κοινωνήσουμε, στεκόμαστε κατὰ τὸ δυνατὸν στὸ ὕψος ποὺ κρατᾶ τὸ ἅγιο ποτήριο ὁ ἱερέας. Μόνο ἂν εἴμαστε πιὸ ψηλοί, σκύβουμε καὶ παραμένουμε σταθεροί, γιὰ νὰ διευκολύνουμε τὸν ἱερέα, διαφορετικὰ μένουμε σταθερὰ εὐθυτενεῖς, στὸ φυσικό μας ὕψος.

·  Φροντίζουμε κάτω ἀπὸ τὸ πηγούνι μας νὰ βρίσκεται τὸ μάκτρο (τὸ κόκκινο ὕφασμα) ποὺ κρατοῦν ἐπαρκῶς ἀνοιγμένο οἱ δύο βοηθοί τοῦ ἱερέα. Δὲν πιάνουμε ἐμεῖς τὸ μάκτρο κατὰ τρόπο ποὺ νὰ μπαίνει μπροστὰ στὸ στόμα μας καὶ νὰ ἐμποδίζει τὸν ἱερέα νὰ μας κοινωνήσει.

·  Ἀνοίγουμε πολὺ καλά τὸ στόμα μας καὶ περιμένουμε. Δὲν εἶναι ντροπή. Ἔτσι κάνουν ἄλλωστε καὶ οἱ νεοσσοί ποὺ λαχταροῦν νὰ τραφοῦν. Πρῶτα ἀνοίγουμε ἐμεῖς τὸ στόμα μας καὶ μένουμε ἀκίνητοι καὶ μετὰ ὁ ἱερέας θὰ κινηθεῖ νὰ μᾶς δώσει τὴ Θεία Κοινωνία. Ἄν δὲν ἔχουμε ἀνοίξει καλά τὸ στόμα μας εἶναι πολὺ ἐπικίνδυνο νὰ κρατᾶ ὁ ἱερέας αἰωρούμενη τὴ Θεία Κοινωνία περιμένοντας πότε θὰ τὸ ἀνοίξουμε ἐπαρκῶς.

·  Μόλις ὁ ἱερέας βάλει τὴν Ἁγία Λαβίδα μέσα στὸ στόμα μας, τὸ κλείνουμε φυσικὰ καὶ ἀνεπιτήδευτα, χωρὶς βεβιασμένες κινήσεις, χωρὶς νὰ σφίγγουμε ὑπερβολικὰ τὴ Λαβίδα ἀλλὰ καὶ χωρὶς διστακτικότητα καὶ ὑπερβολικὴ χαλαρότητα.

· Καταπίνουμε τὴ Θεία Κοινωνία καὶ σπογγίζουμε τὰ χείλη μας στὸ μάκτρο. Σπογγίζουμε, δὲν τρίβουμε τὸ μάκτρο στὰ χείλη μας. Μετὰ ἀφήνουμε τὸ μάκτρο. Ἀποχωροῦμε μὲ ἤρεμες καὶ προσεκτικὲς κινήσεις. Παίρνουμε ἀντίδωρο καὶ τὸ τρῶμε προσεκτικά.

· Δὲν μιλᾶμε ἀμέσως μετὰ τὴ Θεία Κοινωνία. Δὲν λέμε «γειά σας», «εὐχαριστῶ», «χρόνια πολλά», «καλὸ πάσχα» κτλ. Δὲν λέμε τίποτα. Μόνο προσεύχομαστε ἀπὸ μέσα μας. Φυσικὰ οὔτε καὶ πρὶν τὴ Θεία Κοινωνία χαιρετοῦμε τὸν ἱερέα ἢ τοὺς βοηθοὺς ἢ κάποιον ἄλλον ποὺ τυχὸν προσέξουμε ἐκεῖ κοντά.

· Δὲν φιλᾶμε τὸ χέρι τοῦ ἱερέα, οὔτε ἀσπαζόμαστε τὶς ἱερὲς εἰκόνες ἀμέσως μετὰ τὴ Θεία Κοινωνία. Σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν φτύνουμε.

· Οἱ γυναῖκες δὲν προσέρχονται στὴ Θεία Κοινωνία μὲ βαμμένα τὰ χείλη μὲ κοκκινάδι (κραγιόν), διότι μένει πάνω στὴν Ἁγία Λαβίδα σημάδι. Ἄν τυχὸν ἀπὸ ἁπλότητα κάποια κυρία ξεχασθεῖ καὶ προσέλθει μὲ τὸ κοκκινάδι, ἀποσύρεται, τὸ ἀφαιρεῖ καλὰ μὲ ἕνα χαρτομάντηλο καὶ ἐπανέρχεται. Εἶναι πρὸς τιμήν της. Φανερώνει ταπείνωση. Εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἀποπειραθεῖ νὰ κοινωνήσει προσπαθώντας νὰ μὴν ἀκουμπήσει τὴ Λαβίδα. Ἐπίσης εἶναι προτιμώτερο νὰ τὸ κάνει ἀπὸ μόνη της παρὰ νὰ φέρει τὸν ἱερέα στὴ δύσκολη θέση νὰ τῆς το ζητήσει.

· Φροντίζουμε πρωτίστως γιὰ τὴν καθαρότητα τῆς καρδίας μας ἀλλὰ δὲν λησμονοῦμε καὶ τὴ σωματικὴ καθαρότητα. Ἔχουμε πλύνει καλά τὰ δόντια μας, τὸ στόμα μας καὶ τὰ χείλη μας πρίν έλθουμε στην εκκλησία. 

• Φροντίζουμε ἐπίσης, ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς,  γιὰ τὴν πνευματικὴ καὶ σωματικὴ προετοιμασία, ὅσων ἐμεῖς ἔχουμε τὴ φροντίδα τους, ὑπερηλίκων καὶ μικρῶν παιδιῶν. 

· Τὰ πολὺ μικρὰ μωρὰ τὰ κρατοῦν οἱ γονεῖς τους ξαπλωμένα στὴ δεξιὰ ἀγκαλιά τους, διότι διευκολύνουν ἔτσι τὸν ἱερέα ποὺ εἶναι δεξιόχειρας. Δεν βάζουμε ἀμέσως μετά τη θεία κοινωνία τοῦ μωροῦ πιπίλα.

· Ἄν γιὰ ὁποιοδήποτε λόγο τὰ πολὺ μικρὰ παιδάκια εἶναι ὑπερβολικὰ ταραγμένα καὶ δὲν θέλουν νὰ κοινωνήσουν, ἴσως εἶναι καλύτερο νὰ ἀναβάλουμε τὴν κοινωνία τους. Ἐπαφίεται στοὺς γονεῖς. Ἀν οἱ γονεῖς ἀποφασίσουν νὰ τὰ κοινωνήσουν, συνεργάζονται μὲ τὸν ἱερέα καὶ τοὺς βοηθούς, γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ μὲ ἀσφάλεια. Συνήθως χρειάζεται νὰ τὰ κρατοῦν στὴ δεξιὰ ἀγκαλιά τους, κρατώντας σταθερὰ ἐπάνω τους τὰ χεράκια καὶ τὰ ποδαράκια τους. 

• Στα μεγάλα παιδάκια δεν δίνουμε αντίδωρο  πριν να κοινωνήσουν. Αν όμως κρίνουμε ότι για κάποιο λόγο εἶναι προτιμότερο να δώσουμε αντίδωρο, τότε προσπαθοῦμε, ἄν εἶναι δυνατόν, ὅταν φθάσει μπροστὰ στὸν ἱερέα γιὰ νὰ κοινωνήσει νὰ ἔχει καταπιεῖ καὶ τὸ στοματάκι του νὰ εἶναι ἄδειο. 

· Ἂν τὰ παιδιὰ εἶναι σὲ ἡλικία ποὺ καταλαβαίνουν, εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἐξαναγκάζονται στὴ θεία κοινωνία. Ἄν δὲν θέλουν νὰ κοινωνήσουν, ὀφείλουν οἱ γονεῖς νὰ τὸ σεβαστοῦν. Τὸ ὀρθότερο εἶναι, ἀκόμα καὶ ἂν τὰ συνοδεύουν κατὰ τὴν προσέλευση τους, νὰ τὰ ἀφήσουν νὰ βηματίσουν καὶ νὰ πλησιάσουν ἀπὸ μόνα τους τὸν ἱερέα, ἐκφράζοντας ἔτσι τὴν ἐλεύθερη ἐπιθυμία τους νὰ κοινωνήσουν.

· Δὲν φέρνουμε νὰ κοινωνήσουν παιδάκια ποὺ δὲν ἔχουν βαπτισθεῖ.

· Δὲν μποροῦν νὰ κοινωνήσουν ὅσοι δὲν εἶναι ὀρθόδοξοι χριστιανοί.

· Γιὰ νὰ κοινωνήσουμε, ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε ἀπόλυτα νηστικοί τὴν ἡμέρα ἐκείνη. Δηλαδὴ, νὰ μὴ ἔχουμε φάει, οὔτε πιεῖ ἀπολύτως τίποτα ἀπὸ τὸ μεσονύκτιο ποὺ προηγήθηκε μέχρι την στιγμὴ ποὺ θὰ κοινωνήσουμε.

· Γιὰ τὸ πόσο συχνὰ θὰ κοινωνοῦμε καὶ πῶς θὰ προετοιμαζόμαστε καλύτερα γιὰ τὴ Θεία Κοινωνία, ρωτοῦμε τον πνευματικό μας πατέρα.

π. Ἠλίας Κουτραφούρης